De eerste vlucht van een staatshoofd

In de vroege ochtend van 15 juli 1910 stonden Kiewit en omstreken in rep en roer. Niemand minder dan de tsaar van Bulgarije, Ferdinand van Saksen Coburg, wilde weten wat er op het vliegveld te beleven viel. De 49-jarige monarch had één dag eerder een bezoek gebracht aan de fabrieken van Cockerill. Ferdinand was met zijn lichaamsomvang op zijn zachtst gezegd een excentriek iemand, met een belangstelling voor diverse takken van de wetenschap. Zoals het een man van zijn stand betaamde, beschikte hij over een luxueuze trein waarmee hij in het gezelschap van zijn zonen Boris en Kyril door Europa reisde. Kort voordien had hij Albert I in Parijs op een receptie ontmoet, die hem honderduit vertelde over de vliegeniers die er op het Limburgse Kiewit huisden, en dat eens meevliegen daar lang niet moeilijk leek. De tsaar en zijn gevolg hadden de nacht doorgebracht in het station van Hasselt. Hals over kop poogde men op het vliegveld het bezoek met de nodige honneurs te omkaderen, aldus Jules de Laminne :

De “Bulgaarse” vlag wapperde fier boven de loodsen. Of toch niet helemaal, want omdat ik verkeerd was ingelicht over de volgorde van de kleuren op de Bulgaarse vlag, waren de vlaggen die ik ’s nachts had laten maken niet conform de voorschriften. Helaas! Toen tsaar Ferdinand en de prinsen hun blik richtten op de wapperende vlaggen stelden ze vast dat het wel de juiste kleuren waren maar in een verkeerde volgorde. In werkelijkheid hing de Roemeense vlag in Kiewit!

De charmante Jules de Laminne wist te tsaar snel in te pakken met zijn kennis over het vliegen. De Bulgaar was niet meteen een slank iemand, maar wenste toch de sensatie van het vliegen met de Laminne te beleven. Maar aangezien het risico op een ongeval niet helemaal niet uit te sluiten was, en men de belangen van Bulgarije niet in het gedrang wilde brengen, werd een pikorde opgesteld. Eerst zou de jonge prins Kyril starten. Daarna was het de beurt aan kroonprins Boris. En intussen stond het besluit van de tsaar reeds vast, aldus Jules de Laminne :

Na overleg met de mensen uit zijn gevolg onderhield de tsaar zich even met de heer Ingenbleek… en nadat ik geland was met prins Boris werd me gezegd dat de tsaar op zijn beurt zou plaatsnemen in mijn toestel.  

Behalve het opstijgen, dat nogal moeizaam verliep tengevolge de “gewichtigheid” van de tsaar, was het een aangename vlucht. Het ging zelfs zo goed dat na de eerste ronde – terwijl de mensen uit het gevolg van de tsaar teken deden om te landen – mijn passagier vroeg om nog wat door te vliegen!  Een staatshoofd spreek je niet tegen, dus maakten we nog een tweede ronde. De hele vlucht duurde amper zeven minuten. 

Ik had nooit eerder op het einde van een vlucht zo’n enthousiaste reactie gekregen als van de tsaar. Hij was in de wolken en beschreef nauwgezet alle emoties die hij had ervaren. Terwijl we zij aan zij terugwandelden en hij zijn erkentelijkheid jegens mij meermaals uitdrukte, bukte hij zich plots om een plantje te plukken. Hij bestudeerde het even en zei meteen “Drosera rotundiflora”. Drosera is één van die eigenaardige plantjes waarvan de bloem insecten eet. In Kiewit komen ze veel voor, op andere plaatsen zijn ze eerder zeldzaam.  Daarna vervolgde hij ons gesprek over wetenschappen. Ik besefte dat naast mij een zeer belezen man liep.

Inderdaad, tsaar Ferdinand was in zijn vrije tijd een ardent botanicus. ’s Middags mocht de Laminne aanschuiven aan het banket dat de Hasseltse burgemeester Portmans zijn hoge gasten aanbood. De tsaar vertelde er uitgebreid, en in perfect Frans, over zijn relaties in de Europese politiek. Twee jaar nadien sleurde hij zijn land in de Balkanoorlogen en toen ook de Eerste Wereldoorlog voor hem funest afliep – Ferdinand had de kant van het Duitse Keizerrijk gekozen – moest hij in 1918 aftreden en zich in ballingschap terugtrekken in Duitsland. Zijn zoon Boris stierf onder duistere omstandigheden na een bezoek aan Hitler in 1943. Kyril, de eerste prins die de Laminne meenam, stierf in 1945 voor het vuurpeleton na de machtsovername van de Communisten. De Tsaar zelf stierf drie jaar later als een gebroken man. In de geschiedenis staat hij wel geboekstaafd als het eerste staatshoofd dat met een vliegtuig vloog.

Datum: 
15/07/1910
Toestel: 
Personalia: 
de Laminne Jules
Locatie


Type Locatie: 
Incident
Bronnen: 
De Greeve Karin: Een eeuw luchtvaart boven Kiewit, Flying Pencil, Erembodegem, 2009