Teophile Liefmans

In het begin van de voorbije eeuw was Theophile Liefmans (10 januari 1860 – 21 november 1943) uit Oudenaarde, die in 1902 de familiale brouwerij van der hand gedaan had en het landbouwbedrijf met de daarbij horende melkerij “Het Fort” opstartte aan de Nieuwe Bergstraat, lid van de Gentse “Aéro-Club des Flandres". Hij was tevens de gelukkige eigenaar van een gasballon die hij de poëtische naam “Vers l’Azur” gaf. De luchtbal die een inhoud had van 1000m³, moest voor iedere vlucht met gas worden gevuld. In Oudenaarde gebeurde zulks aan de gasfabriek die in die tijd gelegen was aan de Achterburg.

Op 12 augustus 1908, rond halfvier steeg in Gent een ballon op die deel zou nemen aan een wedstrijd die door de “Aéro-Club des Flandres” werd ingericht. In de mand zaten onze stadsgenoot Théophile Liefmans, R. De Smet, Maeterlinck en Auguste de Breyne (luchtschipper). Bij het oplaten werden de instructies van de Breyne slecht opgevolgd, waardoor de ballon over een grote afstand over de grond sleepte. De luchtschipper wierp nog twee zakken zand af, maar dat kon niet beletten dat de mand de toren van een huis in opbouw op de hoek van de Muinkaai en de Dierentuinlaan vernielde. Daarbij haakte de mand zich ook nog vast aan vier telefoondraden die het uiteindelijk begaven. De ballon steeg toch op maar landde reeds een uur later te Zellik.

In de jaarboeken “l’Année Aéronautique Belge” 1911 en 1912, die de gebeurtenissen in verband met de luchtvaart gedurende de jaren 1910 en 1911 verslagen, vonden we de volgende vluchten van deze ballonvaarder:

24 maart 1910, om 12u.15 stijgt de ballon “Vers l’Azur” van de “Aéro Club des Flandres” op aan de gasfabriek. Hij wordt “bestuurd” door zijn eigenaar, de heer Theophile Liefmans uit Oudenaarde. die de volgende passagiers mee de lucht in neemt: M De Breyne uit Gent, voorzitter van de “Aéro Club des Flandres”, M De Witte uit Oudenaarde en Luitenant De Coster van het 4de Lansiers van het garnizoen Oudenaarde. Om 14u.30 landt het gezelschap probleemloos te Corbehem, departement Pas-de-Calais, arrondissement Douai (Frankrijk).

8 april 1910 – Theophile Liefmans en de heren Maurice Thienpont, advocaat te Oudenaarde, en Arnold Callewaert, substituut van de heer Procureur des Konings te Oudenaarde kiezen het luchtruim aan boord van de ballon “Vers l’Azur”. Ze geraken tot in het noorden van Braine-le-Comte waar de ballon om 17u.45 neerkomt.

3 mei 1910 – Nieuwe vlucht van de heer Liefmans met zijn ballon “Vers l’Azur”. Hij verlaat Oudenaarde om 13u.40 samen met de heer notaris Ouverleaux-Lagasse uit Brussel en de heren Maurice Copée, van de Belgische Jockey-Club, en Horlait uit Kortrijk. Ze landen nabij Obourg.

16 mei 1910 – De gasballon “Vers l’Azur” van de heren De Breyne en Theophile Liefmans, bestuurd door deze laatste, verlaat de gasfabriek van Oudenaarde om 14u.10. De passagiers zijn de heren Julien Poll, onderzoeksrechter te Oudenaarde, Abbelloos-Beaucarde uit Gent en Luitenant Falise van het 5de Linieregiment van het garnizoen Antwerpen.

5 juni 1910 – De ballon “Vers l’Azur” van de Gentse “Aéro-Club des Flandres”, eigendom van de heren De Breyne, voorzitter en Liefmans, piloot vertrekt om 14u.10 aan de Oudenaardse gasfabriek. De passagiers zijn mevrouw Vierset uit Gent, en de heer De Maret, Kapitein der Lansiers van het garnizoen Oudenaarde. Landing rond 3u.45 tussen Wervik en Kapelle.

9 juni 1910, om 5u. vertrekt Theophile Liefmans aan de gasfabriek te Oudenaarde. Hij wordt vergezeld door de heren F. Kemier, uit Peruwelz en G. Horlait en W. Mesdag, beiden uit Doornik. Na een aangename vlucht landden ze in Hombeek bij Mechelen.

Op 12 juli gaat de “Vers l’Azur” twee maal de lucht in. Ter gelegenheid van het jaarlijks feest van de “Aéro-Club des Flandres” stijgen de ballons “l’Espace” van de heer De Breyne (1200m³) en de ‘Vers l’Azur” samen op. Het vertrek van de tweede vlucht vindt plaats om 14u. De “Vers l’Azur” vertrekt aan de gasfabriek met Kapitein Grade en Luitenant Baesen als passagiers. Verplichte landing te Doornik om 16u.15 als gevolg van een onweer.

27 juli – Vlucht vanuit Oudenaarde met vertrek om 14u.30. Passagiers zijn Miss Grant, Denys Garstyn de Penzance en onderzoeksrechter Poll. Landing te Baarle-Hertog om 17u.45.

Op 25 augustus neemt de heer Liefmans met zijn gasballon deel aan de precisie landingsprijskamp te Antwerpen. Onze stadsgenoot vertrekt als zevende. Een van de deelnemende ballons, de “Minckelers”, met Jules Tijck aan boord, landt te Oudenaarde. Andere deelnemers waren Ernest De Muyter, Gérard, Dumortier, Veenstra, Van Sommeren en De Breyne.

11 september 1910 – De “Vers l’Azur” kiest het luchtruim om 11u40. De piloot is C. Herouet die Commandant Forester, Kapitein Georges en Luitenant Courboin als passagiers meevoert.

Op de eerste lentedag van het jaar 1911, om 12u. vertrekt de “Vers l’Azur” terug op avontuur. Theophile Liefmans is vergezeld door Mevrouw Vierset, haar zoon en een officier. Het gezelschap geraakt tot in Klemskerke.

Op 29 maart 1911 maakt de heer Liefmans een vlucht met de heren C. De Saegher, uit Oudenaarde, De Smet, uit Gent en een officier. Vertrek uit Oudenaarde om 11u.35 en landing te Noordewijk-Morkhoven om 16u.

4 mei – vertrek te Oudenaarde met drie passagiers en landing te Havré, nabij Mons.

6 juni – Van uit de dierentuin te Gent stijgen August de Breyne en Theophile Liefmans om 21u.00 op aan boord van de gasballon ”l’Espace”. De heer Henri de Hemptinne vergezelt hen.

29 juni – De “Vers l’Azur” met piloot Theophile Liefmans stijgt te Oudenaarde op om 14u.30 en landt om 18u.00 te Tegel, nabij Venlo (NL). Passagiers waren: de Luitenanten Baessens, Belline alsook de heer Van Marcke uit Lummen.

20 juli – Mijnheer Liefmans verlaat de vroegere dierentuin van Gent met de “Vers l’Azur” om 17u.15. Samen met de heren A De Breyne, Schol en Fritz de la Kéthule landt hij later op de dag te Eksaarde.

23 juli – In Kortrijk gaat Theophile Liefmans de lucht in als “schipper” van een gasballon.

8 augustus – De gasballons “Le Rêve” en “Vers l’Azur” respectievelijk bestuurd door de heren August Breyne en Theophile Liefmans vertrekken uit Gent om 16u.30. Ze voeren elk twee passagiers mee. De “Rêve” landt om 19u.15 in Handzame en de “Vers l’Azur” bereikt om 19u.20 veilig de grond op 1.200m van de Panne.

7 september – De “Vers l’Azur” vertrekt om 15u.15 uit Gent (oude dierentuin). August de Breyne is piloot en Theophile Liefmans en René Van Calven uit Brugge vliegen mee als toerist. De landing vindt om 18u. plaats te Nederbrakel, waar de ballon nog tweemaal aan een kabel wordt opgelaten.

11 oktober – De heer De Breyne stijgt op met de ballon “l’Espace”. Aan boord bevinden zich de heren Liefmans, d’Erpe (?) en baron Kervyn de Meerendré. Ter gelegenheid van een vlucht die 2u.30 duurt, maken ze een tussenlanding te West-Rozebeke en bereiken ze tenslotte Langemark.

Op zondag 15 oktober 1911 richt de “Aéro Club de Belgique” een afstandswedstrijd in voor luchtballons met vertrek in het Brusselse “park van Koekelberg”. De deelnemers zijn de beroemde Ernest Demuyter die met de heren Jean Daelman en Drouet, aan boord van de “Belgique II” (1600³) de lucht in gaat om 15u.20. De “Mady” (1600m³), bestuurd door M Geerts volgt om 15u.25, De Minckelers (2200m³) van Léon Gérard, vergezeld door Dr Gilbert en de heer Maffei vertrekt 25 minuten later. De “Belgica” (1600m³), bediend door de heer Demoor, met zijn passagiers de heren Duchâteau en Henricot, vertrekt om 16u.05. De “Utopie” (2200m³) waarin de heren Hasen, Diaz, Seranne en Michaut hebben plaatsgenomen, verlaat de grond om 16u.06. Om 16u.20, last but not least vertrekt de “Rêve” (1000m³) bestuurd door onze medeburger die Luitenant Belline meevoert.

Na een vlucht van 193,2 km landt de “Rêve” om 23u.00 te Pont-Remy, nabij Abbeville (F). Hij eindigt aldus op de tweede plaats, juist achter de “Belgica” die op 16 oktober, om 0u.15, na een rit van 209,7 km, Tilloy Peudé (Somme-Frankrijk) bereikt.

Tijdens de Wereldtentoonstelling van Gent in 1913 vond er tussen 1 juni en 31 oktober een doorlopende internationale wedstrijd voor ballons plaats van op het speelplein van de vroegere dierentuin. De deelnemers moesten in verschillende vluchten zoveel mogelijk kilometers trachten bijeen te sparen. Op 13 augustus was de tussenstand als volgt: Liefmans (1130 kilometer), Pelgrims (1112 km), Ernest Demuyter (1040 km), Gérard (620 km) en de Breyne (107 km).

Dat een ballontocht niet altijd probleemloos eindigde, blijkt uit het relaas dat Theophile Liefmans op 3 november 1913 stuurde aan Auguste de Breyne, voorzitter van de Club (vertaald uit het Frans).

Beste Auguste,

Met dezelfde post zend ik u mijn logboek, een schets waarop het traject van mijn laatste luchtreis is afgebeeld en een landingsattest.

De landing vond plaats op het grondgebied van de kleine gemeente Hallenhorst, op 45 km ten westen van Bremen en op ongeveer 16 km ten zuiden van de stad Oldenburg.

Volgens metingen op de kaart van Centraal Europa zou de afgelegde afstand 382 km bedragen. Bij het leeglopen hadden we nog 60 kilo ballast aan boord. Het einde van de reis gebeurde op zicht, rakelings boven de moerassen, hagen, eiken kreupelhout en telefoonlijnen. We stopten juist voor een rivier en een deel van het omhulsel viel in het water.

Wat er na 1913 met de gasballon van de Heer Liefmans gebeurde konden we niet achterhalen.

 

Personalia: 
Liefmans Theophile
Locatie


Bronnen: 
Lecomte Georges; Ballons en vliegtuigen boven Oudenaarde (manuscript)
Dhanens Piet en De Decker Cynrik, Een eeuw luchtvaart boven Gent deel I, Flying Pencil, Erembodegem, 2008