Spad 8 S.504 te Poelkapelle - de dood van Georges Guynemer

Guynemer boven Vlaanderen

We schrijven maandag 10 september 1917. Capitaine Georges Guynemer, officieel overwinnaar van 53 luchtgevechten, was die ochtend vertrokken van zijn basis Saint-Pol-sur-Mer. Zijn “Vieux Charles”, een Spad Canon, was al sinds 18 augustus in reparatie, na een onbeslist luchtgevecht. Eigenlijk was het zijn “avion Magique”, een Spad XII bewapend met een 37mm-kanon, waarmee hij tijdens de maanden juli en augustus vier overwinningen behaalde - alle vier boven Vlaanderen:

27 juli 1917 - Albatros boven Westrozebeke

28 juli 1917 - DFW C-type boven Merkem

17 augustus 1917- Albatros C-type boven Vladslo

17 augustus 1917- DFW C-type boven Houthulst Bos

Het was met dat zware kanon dat de topschutter er in slaagde zijn tegenstander met één of enkele granaattreffers in de lucht te laten exploderen. Op 18 augustus raakte deze Spad Canon echter zelf beschadigd, en verdween in de reparatiehall.

Guynemer vloog daarna met een Spad XIII, aangedreven door een Hispano-Suiza 8B van 200 pk en bewapend met twee gesynchroniseerde Vickers met elk 380 patronen. Deze Spad had betere prestaties dan de Spad Canon - een topsnelheid van 200 km/u en op twintig minuten was hij ermee op vijf kilometer hoogte. Het was op 20 augustus dat Guynemer hiermee zijn laatste gehomologeerde overwinning behaalde, een DFW C-type boven Poperinge. Toch prefereerde hij zijn Spad Canon, en vier dagen later begaf hij zich naar de fabriek bij Buc om toe te zien op de reparatie van zijn zwaar bewapende Vieux Charles. Het was toen dat hij een goede vriend toevertrouwde “C’est fatal, je n’y échapperai pas”. De Franse oorlogsheld had al maanden te kampen met zenuwinzinkingen en depressies – zo erg dat hij hiervoor diende gehospitaliseerd.

Op 10 september 1917 was zijn Spad Canon nog steeds niet klaar en hij vertrok met een Spad XIII. Lang duurde de vlucht niet. De waterpomp blokkeerde en Guynemer zocht een geschikte landingsplaats.

Het werd de Moeren, ten zuidwesten van Veurne, een basis van de Belgische luchtstrijdkrachten.

Het was die voormiddag dat de bewuste foto’s (zie onder) werden genomen. Belgisch grondpersoneel schoot de Franse aas te hulp, maar het is overduidelijk dat de piloot zelf de hand hield in de herstelling. Hij droeg een bontmuts - het portret dat nog steeds in zovele messes van Franse bases hangt. Wie zijn de Belgen die hem helpen ? Toen de reparatie achter de rug leek, poseerde Guynemer nog eens naast zijn Spad  - er kon nauwelijks een glimlach af.

Waarom tonen we deze foto’s, nadat dit al miljoenen keren gebeurde ? Ze werden me bezorgd door ons lid Karin De Greeve, auteur van “Een eeuw luchtvaart boven Kiewit”. Tijdens haar speurwerk vond zij in de erfenis van de Zonhovense familie Sterkmans deze twee originele opnamen. Louis en Xavier Sterkmans waren reeds voor de oorlog werkzaam in de luchtvaart als begaafde mecaniciens, en tijdens de oorlogsjaren dienden zij waarschijnlijk op de Moeren. Dit laat ons toe de originele afdrukken in detail te bekijken. Op de foto links bemerken we op het wiel het serienummer van de Spad XIII : S503.

De foto onder vermeldt evenwel “9 Septembre 1917”, terwijl het volgens de officiële geschiedsschrijving 10 september was.

De dag nadien vertrok Georges Guynemer met de S504, nog steeds bloednerveus, voor zijn laatste, mythische vlucht, die eindigde “ergens” bij Poelkapelle. Over zijn dood werden heel wat boeken en artikels geschreven, maar graag verwijzen we naar de bijdrage die ons lid Lothair Vanoverbeke schreef Is Guynemer te Rumbeke begraven ?.

Op initiatief van jachtvlieger Willy Coppens werd bij de heropbouw van het verwoeste Poelkapelle in het centrum van het dorp één van de grootste WO1-luchtvaartgedenktekens opgericht. Het is naar een ontwerp van architect J. Hendrickx (Brussel) van 1922 en beeldhouwer M. Wolfers. Op 8 juli 1923 werd het door Guynemers moeder ingehuldigd. Gebundelde zuilen staan op een hoge, zeszijdige sokkel, met daar bovenop een bronzen ooievaar. Guynemers eenheid werd in de Elzas opgericht, en hier is het een veelgeziene vogel.  Onderaan bevinden zich bronzen opschriften in het Frans en het Nederlands:  "Deze gedenkzuil werd opgericht ter ere van den Franschen vliegenier Guynemer hier gevallen den 11.9.1917" en een medaillon met bronzen buste van de piloot .

Jaarlijks wordt nog een plechtigheid georganiseerd, waarbij de Franse luchtmacht nog steeds present geeft.

Cynrik De Decker

 

Datum: 
11/09/1917
Toestel: 
Serienr. / Rompcode: 
Organisaties: 
Personalia: 
Guynemer Georges
Locatie
Guynemerplein
Poelkapelle
be
Type Locatie: 
Incident
Patrimonium