Halifax bij Alken - Met moeder in krijgsgevangenkamp?

Cynrik De Decker

 

Elke oorlog is een inspiratiebron voor straffe verhalen. De meeste van die war stories blijken te sterk om waar te zijn, maar bij een artikel dat in 1945 in The Daily Mirror verscheen, trokken we wel grote ogen. Mother Hid Five Months in Son’s Gaol Camp, blokletterde de Britse krant destijds, of hoe ene Mrs Florence Barrington vijf maanden bij haar zoon doorbracht in krijgsgevangenschap! De jongeman in kwestie, Winston Barrington, diende in de RAF. Bovendien was er een Belgische connectie. Vandaar de belangstelling van Contact. Een aanzet om fictie van werkelijkheid van elkaar te onderscheiden.

 

Einde van een Pathfinder

Laten we er eerst eens de resultaten onze eigen opzoekingen op naslaan. Sergeant Winston Barrington was boordschutter in No. 35 Squadron, eenheid die in de nacht van 20 op 21 december 1943 werd ingezet in het luchtoffensief tegen nazi-Duitsland. Boven Belgisch Limburg werd Barringtons Halifax HX270 TL•M geraakt door Flak en stortte neer.

Een precieze locatie konden we nog niet achterhalen – het toestel zou volgens een bron in het Limburgse Wellen zijn terechtgekomen. Tussen het verwrongen aluminium werden slechts schamele resten gevonden. Het betrof drie Nieuw-Zeelanders en ze droegen alle drie het DFC: Flight Lieutenant James Wright (piloot, 23 jaar), Flight Lieutenant Sidney Mackie (navigator, 23 jaar) en Pilot Officer Thomas Robson (boordschutter, 29 jaar). Ze werden in de Truiense begraafplaats ter aarde besteld en rusten vandaag in Heverlee bij Leuven. De drie DFC’s bewijzen dat het hier een ervaren Pathfinderbemanning betrof.

Flying Officer William Sinclair, een Schot, had meer geluk. „We werden door Flak geraakt”, vertelde hij in 1945. „Ik sprong en landde bij Alken. Ik stapte een eind en verborg me in de eerste bosjes die ik langs mijn pad vond. De volgende dag ontmoette ik een uitermate vriendelijke Belgische houthakker. Hij bracht een vriend met zich mee, die me eten en kleren toestopte. Aan het andere eind van het bos liep een patrouille van acht SS’ers en dus vermomden ze me als een Belgische houthakker en namen ze me mee naar hun huis in Alken. De ochtend van de 22ste december werd mijn radiotelegrafist (Flight Sergeant W. Dingle DFM, n.d.r.) binnengebracht en we fietsten vervolgens naar Rekkem.”

De twee werden wekenlang verborgen in de streek rond Tongeren en Luik. Ze kregen er valse papieren, maar de opzet was hen door te sluizen naar Brussel. Intussen hadden ze het gezelschap gekregen van een navigator die boven Nederland zijn parachute had gebruikt. „We gingen in Luik aan boord van de exprestrein naar Brussel, maar onderweg controleerde een SS-patrouille onze papieren. De onze waren in orde, maar de navigator uit Nederland had een Joegoslavisch paspoort op zak. Hierdoor waren we allemaal verdacht en werden we gevangengenomen. De navigator en mijn radiotelegrafist werden uit de trein gezet. Ze werden in elkaar geslagen, omdat ze de vragen niet wilden beantwoorden. Onze gids trachtte ons nog te verdedigen, maar toen hij merkte dat dit niets uithaalde, maakte hij zich ongezien uit de voeten. We werden naar de gevangenis in Luik gebracht en kregen daar zes dagen eenzame opsluiting. We werden er ook geketend. Uiteindelijk werden we afgevoerd naar een Dulag Luft.”

Voorts waren er nog twee overlevenden van Halifax TL•M. Zij werden vrijwel meteen na de crash gevangengenomen in het naburige Zepperen. Het betrof Pilot Officer Matthews en ‘onze’ Sergeant Winston Barrington. Beide mannen werden op transport naar Duitsland gezet.

 

Mrs Barrington

Tot daar het verhaal van de crew dat we aan de hand van verifieerbare bronnen aan elkaar konden rijgen. Voor wat volgt, kunnen we echter enkel refereren aan wat in de kranten en in meerdere tijdschriften stond. Gazettenpraat, of toch niet? Hier gaan we.

Mrs Florence Barrington werd in 1945 in een Londens hotel door een journalist van The Daily Mirror geïnterviewd. Zij en haar zoon waren kort voordien overgevlogen uit Brussel, samen met een ‘lading’ bevrijdde krijgsgevangen. De oorlog met nazi-Duitsland was immers ten einde.

Florence was gehuwd met mijnheer Barrington en samen kregen ze een zoon, Winston. Vader Barrington overleed in 1933 en twee jaar later leerde de weduwe Helmuth kennen, een charmante Duitser met wie ze – uiteraard samen met haar zoon Winston – emigreerde naar Helmuths Heimat. Het moeten mooie jaren zijn geweest. Zo leerde Helmuth in het Zwarte Woud Florence skiën.

Oorlogswolken pakten zich echter samen boven de Europese horizon. De jonge Winston besloot omstreeks 1938 terug te keren naar Groot-Brittannië, maar zijn moeder verkoos in Duitsland te blijven. Naar verluidt was ze herstellende van een appendicitisoperatie en was het nadien te laat om haar zoon achterna te reizen.

Winston vervoegde de RAF en geraakte aldus bij de Pathfinders van No. 35 Squadron, tot hij de crash met zijn Halifax bij Wellen overleefde en zijn eentonige en trieste bestaan als krijgsgevangene begon.

Volgens het verhaal werd Winstons stiefvader Helmuth vliegenier in de Luftwaffe en ingedeeld bij een fotoverkenningseenheid die boven Groot-Brittannië opereerde. Met haar Brits paspoort was Florence intussen een verdacht persoon in Duitsland. Aanvankelijk zocht ze haar heil bij vrienden in de bergen, maar uiteindelijk werd ze toch opgepakt en geïnterneerd. Mrs Barrington wist echter van wanten en slaagde erin te ontsnappen. Ze dook onder bij vrienden in een boerderij in Trebsen en geraakte aan valse identiteitspapieren.

 

Binnengesmokkeld

Intussen in het Stalag IVB in Mühlberg had zoon Winston een voordeel op de andere gevangenen: hij sprak vloeiend Duits. Aldus raakte hij bevriend met een oudere bewaker, die – vreemd toeval – afkomstig was uit Trebsen. De Britse gevangene vertelde het verhaal over zijn moeder die nog ergens in Duitsland zou vertoeven. De Duitser beloofde de Brit uit te zoeken wat er met haar gebeurd kon zijn. En hij hield woord.

Moeder Florence vroeg zich al die jaren af wat er van haar zoon was geworden. Ze had sinds 1940 tenslotte niets meer van hem vernomen. Ze bleef maar brieven schrijven, die via Zwitserland en Zweden uit het Reich werden gesmokkeld. Op een of andere manier kwam ze in Trebsen in contact met de bewaker uit Mühlberg, die haar vertelde waar haar zoon verbleef.

Het verhaal wordt nog sterker. Florence besloot bij haar zoon in te trekken. Ze liet haar haardos knippen en als een Jeanne d’Arc zocht ze contact met de Canadese Warrant Officer Welter, die vanwege zijn activiteiten in het kader van het Rode Kruis buiten het kamp in Mühlberg vertoefde. Welter slaagde erin Florence Barrington het kamp in te smokkelen. „Dat prachtige moment vergeet ik nooit”, vertelde ze de journalist van The Daily Mirror. „Ik huilde en huilde maar – mijn jongen was zo groot geworden. „Hij stamelde aldoor: ‘Mijn liefste mama...’.”

Florence won ook de harten van de andere gevangenen, die haar wisten verborgen te houden. Ze kreeg de identiteit van Edward Solway, no. 403457, aangemeten. Achter een muur van Rode-Kruispakketten logeerde ze vijf maanden in het kamp, waar ze klusjes voor de mannen opknapten, die haar in ruil eten bezorgden.

En toen werd Stalag IVB door de Sovjets bevrijd. Die dag regende het hard en Florence verborg zich onder een ruime regenjas toen de bevrijde gevangenen nog eens tientallen kilometer naar de Amerikaanse linies moesten marcheren. Daar werden ze opgelijnd. „Dit is mijn moeder”, vertelde de fiere Winston aan een officier, welke Mrs Barrington vervolgens behandelde met de grootste égards. Beide Barringtons werden via Brussel gerepatrieerd.

Het verhaal van moeder en zoon in krijgsgevangenkamp werd in 1945 in nog meer publicaties opgedist, maar uiteindelijk geraakte het in de vergetelheid. Moeder Barrington overleed in de jaren 1970 en ook zoon Winston is er inmiddels niet meer. Het is bepaald niet makkelijk om dit verhaal te onderwerpen aan de historische kritiek, maar bijzonder is het alvast.

Bronnen

Cynrik De Decker & Jean-Louis Roba, Luchtslag om Berlijn en Nürnberg, De Krijger, Erpe, 2007.

Zepperen in Twee Grote Oorlogen, Remacluskring, Zepperen, 1994.

Report on Escape and Evasion, F/O William Sinclair, National Archives, Kew.

Mother Hid Five Months in Son’s Gaol Camp, in The Daily Mirror, 1945.

Datum: 
20/12/1943
Serienr. / Rompcode: 
Organisaties: 
Locatie

Alken
be
Type Locatie: 
Incident