DH 2 4732 te Zonnebeke - het prototype

Vroeg in die maandagmorgen was er boven de Ieperse sector enorme luchtbedrijvigheid. Hierop reageerden de Duitsers met evenveel volk van hun kant en zo vlogen Oberleutnant zur See Alfred Ritscher en zijn Beobachter Leutnant Heinrich Maas er ook in met de S53.

Tussen de Vickers FB 5 ‘Gunbusses’ dook plots een tot dan toe nog ongekend type op.

Ritscher stuurde zijn Albatros in de goede positie zodat Maas de ‘nieuwe’ in het vizier kreeg. Ergens boven het Polygoonbos nam hij de Brit onder vuur. De Britse dubbeldekker bleef eigenaardig genoeg intact, maar hoogteverliezend, de verkeerde kant uit vliegen. Ritscher bleef de Brit volgen en zag hoe die, na een bijna perfecte landing ergens rond het Eksternest (een hoeve gelegen op grondgebied Zonnebeke, zo wat halverwege Beselare-Ieper en op 2 km ten noorden van de weg N8 Menen-Ieper) overkop sloeg. Er kwam geen beweging uit het gekantelde toestel, van Duitse infanteristen des te meer.

Bij hun terugkeer te Moorsele, bleek men reeds op de hoogte van hun exploot. Eigenaardig genoeg heeft geen van beide Duitse vliegers ooit zelf een claim op deze overwinning ingediend. Zelfs in zijn latere geschriften over zijn Vlaamse tijd, rept Alfred Ritscher met geen woord over het neerhalen van dit vliegtuig. Vanuit de Staf van de II.MLFA is wel telegrafisch aanspraak gemaakt op deze ‘Abschuss’.

De eenheid die het nieuws doorseinde, meldde ook dat het toestel zo goed als ongeschonden was. De Britse piloot, Captain Robert Pike, was in het hoofd getroffen en waarschijnlijk op slag gedood. Hij werd begraven in een nabijgelegen Duits kerkhof. Captain Robert Maxwell Pike, Flight Commander N° 5 RFC Squadron, was een 29-jarige Ier, geboren te Kilwork, Tullow, County Carlow. Zijn graf werd nooit teruggevonden, waarschijnlijk vernietigd door de zware beschietingen. Zijn naam staat gebeiteld in het monument voor het vermiste Britse luchtmachtpersoneel te Arras.

De nieuwe tweedekker werd door het Marinepersoneel opgehaald bij het Eksternest en te Moorsele , na grondig te zijn onderzocht, volledig opnieuw gemonteerd. Het staartroer moest er wel worden bijgespijkerd, want dat was het deel dat bij het overkop gaan was vernietigd.

Eigenaardig genoeg hadden de Duitsers het helemaal verkeerd voor wat de identiteit van hun buit betrof. Ritscher schreef op 15 september een rapport over het heropgezette toestel en beschreef het verkeerdelijk als het kleinste type Voisin Dubbeldekker (Aircraft Cy. London) met een 100 pk 9 cilinder Gnome motor. In feite was het toestel een de Havilland DH2, een dubbeldekker met duwmotor die op dat moment nog altijd in de testfase zat. Precies om het vliegtuig in de meest realistische situaties te testen was hij aan het Ieperse front ingezet, waar het dan in vijandelijke handen viel.

Veel Duitse hogere officieren kwamen in het kielzog van General Herzog Albrecht von Württemberg, commandant van het 4. A.K., de tweedekker bezichtigen. Fier als een gieter leidde Oblt.z.S. Ritscher zijn hoge gasten rond de trofee, blijft enkel de vraag welk verhaal hij hen opdiste. De de Havilland DH2 vloog niet te Moorsele en verdween op 28 augustus naar het vliegtuigpark 4 te Gent.

Niettegenstaande de II.MLFA de overwinning had opgeëist in een door Theo Osterkamp boven Saint-Omer uitgeworpen berichtkoker, kwam van uit het Polygoon Wald ook een claim. Soldaten van het daar opgestelde luchtafweer meenden ook aanspraak te kunnen maken op het neerhalen van Pike en zijn de Havilland. Op 23 augustus liet die Flakeenheid een koker uitwerpen boven de Britse linies met een bericht over het neerschieten en de dood van Pike. Een verklaring voor dit tweede bericht laat vermoeden dat Captain Pike, tijdens het luchtgevecht, door het Duitse luchtafweer was getroffen. Een batterij opgesteld op de renbaan in het Polygoonbos, heeft waarschijnlijk de Abschuss opgeëist en de bewuste counter-claim bij de Britten laten uitwerpen.

Tijdens een patrouillevlucht onderschepten Leutnant zur See Maas en Oberleutnant zur See Ritscher, beiden van de Marine Feldflieger Abteilung bII, met hun Albatros een vreemdsoortig Brits toestel. Een gelukstreffer van Ritscher raakte de piloot, Captain Robert Maxwell Pike in het hoofd. Hevig bloedend slaagde de 29-jarige piloot een noodlanding uit te voeren. Te Zonnebeke sloeg de machine overkop. De zieltogende piloot zou drie uur later sterven.

De Duitsers inspecteerden verwonderd het wrak van het toestel. Het was immers het prototype van de de Havilland DH 2 (serienummer 4732) die Captain Pike, Flight Commander van 5 Squadron, moest evalueren boven het front. Die dag vloog hij een patrouille boven 't Hooge. 

Het wrak werd naar gebracht en daar weer in mekaar gezet.

Pike werd begraven, maar zijn lichaam werd na de oorlog niet meer teruggevonden – waarschijnlijk werd de begraafplaats door artilleriebeschietingen omgewoeld. Zijn naam staat op het Arras Memorial vermeld.

Datum: 
09/08/1915
Serienr. / Rompcode: 
Organisaties: 
Locatie
Oude Kortrijkstraat
Zonnebeke
be
Type Locatie: 
Incident
Bronnen: 
Vanoverbeke Lothair; Oberleutnant zur See Alfred Ritscher, zeeman, poolvorser en soldaat. Deel 2, Contact 35
Commonwealth War Graves Commission
Henshaw Trevor: The Sky their Battlefield, Grub Street, Londen, 1995