Tijdens de eerste winternacht van 1942 vlogen de bommenwerpers van Bomber Command richting Munchen. Omstreeks 23u.30 ving de Duitse Freya-radar langs de kust de eerste berichten van de aankomende formatie.
Vanop Sint-Truiden werden vijf toestellen op goed geluk ingezet, maar zonder resultaat. Ook vanop Laon-Athies startten de Messerschmitts van de I./NJG 4 de motoren, en verspreidden de nachtjagers zich doorheen het Noord-Franse en Vlaamse luchtruim. Eén van de indringers was de Lancaster W4234 (rompcode DX-), met aan de stuurknuppel de 22-jarige piloot, F/O Ronald Bowles. De machine was die nacht vanop Scampton opgestegen. Plots verscheen vanuit het duister het silhouet van een nachtjager, die meteen korte metten met de Britse viermotor maakte. Het vliegtuig vloog brandend over de kerk van Steenhuize, om op het gehucht Kakebeke (Sint-Maria-Lierde) te ontploffen.
Volgens ooggetuigen was er één overlevende, een Nieuw-Zeelander. Hij landde in de hoogspanningsdraden, moest zijn parachutekoorden doorsnijden, kwam alzo zwaar ten val en brak zijn been. Hij was wel twee meter groot, en had blond haar. Algauw kwamen de eerste nieuwsgierigen aangesneld, en aan één van hen, die een mondje Engels kende, deelde de verbouwereerde vliegenier mee dat hij de enige was die uit het vliegtuig was geraakt. Even later werd hij gevangen genomen.
Het moet een verschrikkelijk gezicht geweest zijn. In de ochtendschemering betrad vader Arents met zijn zoon de akker. Tussen de mist wees vader : "Kijk eens, de armen van een vliegenier". Er zouden eveneens Nederlandstalige strooibriefjes gevonden zijn.
Lugubere toss
Maar wie was die nachtjager die een einde stelde aan de Lancaster W4234 ?
Lt Schnaufer (met zijn Bordfunker Rumpelhardt) van de Stab II./NJG 1 had om 23u30 een Lancaster te pakken, maar het probleem was dat Hptm Wilhelm Herget (I./NJG 4 met waarschijnlijk als zijn Bordfunker Ofw Hans Liebherr) eveneens een Lancaster in hetzelfde gebied claimde. Op de vliegvelden Sint-Truiden en Laon kwam het bericht binnen dat één kilometer ten westen van Steenhuyze (sic) een Lancaster neergestort was. Nadat het duidelijk werd dat in het desbetreffende gebied slechts één Lancaster neergehaald werd, was het onmogelijk vast te stellen wie nu eigenlijk de overwinning behaald had. Daarom werd op bevel van hogerhand geloot; Hptm Herget won de toss en kon dus een zestiende overwinning bij zijn palmares schrijven.
De lugubere toss werd uitgevoerd, terwijl de slachtoffers van zoveel eerzucht naar het kerkhof van Geraardsbergen gevoerd werden. Het waren de piloot, F/O Ronald Alfred Bowles, uit Ealing (Middlesex) - de navigator, F/O Alexander Eric Mulholland, 28 jaar, uit Aberdeen, gehuwd met Muriel Mulholland - de bommenrichter, Sgt Maurice Charles Pearman, 20 jaar, uit Anderley (Kent) - de radiotelegrafist/boordschutter Sgt Arthur Leslie Abraham, 22 jaar, uit Coventry - de boordschutter, Sgt John Arhur Drain, 20 jaar, uit Bonnington (Kent) en de Australische Sgt Cecil Raymond Stubbs, 28 jaar, uit Newcastle, aan de kust van New South Wales. Drain, Mulholland, Pearman en Stubbs rusten in een 'collectief graf', wat erop wijst dat van hun lichamen niet veel werd teruggevonden. Hun namen zijn vereeuwigd in de grafstenen op het gemeentelijke kerkhof van Geraardsbergen.
De berging van 11 september 1999
Eind 1998 trok Dany Saey naar Lierde en wist hij met behulp van zijn detectoren de exacte locatie te bepalen. Een oppervlakteberging leek opportuun en de oproep in het ledenblad Contact zorgde voor heel wat enthousiaste vrijwilligers. Diverse bodemprospecties leken veelbelovend, temeer daar er twee sigarettendozen en een penny gevonden werden.
Tientallen BAHAAT’ers verzamelden zich op het terrein van landbouwer Johan Vindevogel, die omstreeks 8u. kwam opdagen met zijn graafmachine. Zijn medewerking zou van kapitaal belang zijn. De eigenaar van de grond, die er aan hield om zelf de graafwerken uit te voeren, had met zijn kraan, op aanwijzen van het bergingsteam reeds een eerste kuil gegraven. De uitgegraven aarde werd verzameld aan twee grote zeefposten, zodat zelfs de kleinste stukjes van de bommenwerper gerecupereerd konden worden.
Voor bezoekers was een strook afgebakend op een vijftigtal meter van de werkzaamheden, zodanig dat deze in alle veiligheid de berging konden volgen.
Tijdens de eerste fase van de bergingswerkzaamheden werd vooral schroot bovengehaald, maar rond 09.15 uur, werden er op aanwijzen van Dany Saey een seinpistool en een zuurstoffles opgegraven. Ook Wim Govaerts had tussen de massa een enigszins geplooide, maar toch vrij intacte passer gevonden. In deze periode werden ook tientallen tegengewichten van de brandbommen gevonden.
Tegen 10.15 uur werd een zware brok bovengehaald, het bleek een nog vrij intact stuk te zijn van een bomcontainer, met daarin resten van tientallen tegengewichten van de 4lbs-brandbommen.
De kuil werd met de detector grondig onderzocht, ten einde zekerheid te krijgen over het al dan niet aanwezig zijn van bommen. Dit bleek gelukkig niet het geval zodat het werken met de kraan kon hervat worden.
De kuil werd dan verdiept en weldra werden opnieuw grote stukken van bomcontainers blootgelegd evenals tal van moeilijk te omschrijven kleinere stukken. Tegen 10.45u. was een vrij intacte brandblusser gevonden. De gele opschriften op de rode ondergrond, waren in tegenstelling tot de zeer verweerde staat van bepaalde onderdelen, nog vrij goed te lezen.
Het werd stilaan duidelijk dat wat opgegraven was, in feite die onderdelen waren die het Duitse Bergungskommando gedumpt had in de inslagkrater. Dit verklaart in elk geval waarom alles zo door mekaar zat en waarom er bijvoorbeeld geen bewapening of echt grote stukken van het vliegtuig gevonden werden.
In het verlengde van site 1 waren drie kleinere signalen geregistreerd. Op de belangrijkste van de drie, site 4, werd omstreeks 15.00 uur een nieuwe poging ondernomen. Buiten wat totaal verweerde aluminium leverden ook deze graafwerken niks op. Enige tijd later arriveerde de heer Marcel Vincke op de crashplaats, hij schonk het bergingsteam een grote vleugelligger van het vliegtuig. Deze had tot 1972 boven een deur van zijn boerderij gezeten. Site 4 werd intussen dicht gegooid. Toch viel er nog interessant nieuws te melden. Bij het sorteren van de in site 1 uitgegraven grond was door Luc Van Lierde een tweede passer gevonden.
Om zekerheid te hebben dat er niks meer in de grond stak, werd omstreeks 16.30 uur rechts van site 1, nog een laatste sleuf gegraven. De detector verraadde immers ook daar de aanwezigheid van metaal. Het bleek deze keer geen verloren moeite; na enkele graafbeurten werd op site 5 een vrij goed bewaarde pantserplaat gevonden, evenals tal van kleinere alufragmenten.
Daarop werden de vondsten gesorteerd en opgeladen. De boer effende het terrein. Voor het bergingsteam zat het graafwerk er op.
Maandenlang werkte het team aan het sorteren, identificeren en schoonmaken van het gevonden materiaal. Intussen rijpten de plannen voor het oprichten van een monument, vlakbij de crashplaats. Deze voornemens vielen in goede aarde bij het gemeentebestuur van Lierde, en op 6 mei 2000 werd onder massale belangstelling een gedenksteen onthuld. Hierin werden zeven tegengewichten verwerkt, gevonden tijdens de berging, elk een bemanningslid symboliserend.
Diverse familieleden, waaronder deze van Roden Pickford en Alexander Mulholland, alsook leden het nog immer actieve 57 Squadron en de betrokken ambassades, keken toe hoe de Belgische Luchtmacht met drie F-16’s van Kleine Brogel hulde bracht aan de crew van Lancaster “P for Peter”.
Artefacten van de DX-P zijn opgenomen in de BAHAAT-Collection en tentoongesteld in het Museum For Freedom te Knokke-Ramskapelle.
Cynrik De Decker
Lierde
be
